صنعت تجهیزات پزشکی، حلقه اتصال حیاتی میان نوآوری علمی و سلامت جامعه است؛ صنعتی که تامین تجهیزات تشخیصی، درمانی و توانبخشی را بر عهده دارد و سلامت میلیونها نفر به عملکرد روان آن وابسته است.
بر اساس اعلام نمایندگان این صنف، حجم مطالبات تولیدکنندگان و واردکنندگان تجهیزات پزشکی از دولت به رقمی قابل توجه رسیده که این موضوع، تامین مواد اولیه، نگهداری از دستگاههای موجود و توسعه فناوریهای نوین را با دشواری روبرو ساخته است.
در چنین شرایطی پرسش اساسی این است تداوم وضعیت یاد شده چه پیامدهایی برای نظام سلامت کشور خواهد داشت؟ آیا شاهد افزایش صفهای طولانی برای عملهای جراحی خواهیم بود؟ آیا کمبود داروها و تجهیزات اساسی، جان بیماران را بیشتر تهدید خواهد کرد؟
هشدار درباره صف ۹ ماهه جراحی
رئیس انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی کشور ابتدا به آخرین وضعیت مطالبات بخش متبوعش از دولت میپردازد و میگوید: بدهی معوق دولت به تامینکنندگان این بخش از مرز ۳۰ هزار میلیارد تومان گذشته است.
علیرضا چیذری با اشاره به اینکه سازمان بیمه سلامت از ابتدای امسال تاکنون بدهیاش را پرداخت نکرده است، میافزاید: سازمان بیمه تامین اجتماعی نیز بدهیاش را با بعضی از شرکتهای تامین تجهیزات پزشکی تا مرداد تسویه کرده که البته بسیاری از این بدهیها مربوط به سال پیش بوده است.
وی با بیان اینکه شرکتهای دارویی و تامین تجهیزات پزشکی از سه چهار ماه پیش اقدام به خرید ارز کردهاند اما شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو) هنوز نتوانسته منابع مالی را به شرکتهای خارجی منتقل کند، اظهار میکند: ما طی این مدت شاهد هیچ همکاری در این زمینه از سوی بانک مرکزی و شرکت نیکو نبودهایم این درحالی است که پیشتر نسبت به عواقب بسیار سنگین حذف ارز ترجیحی – ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی- کالاهای اساسی و افزایش آن به قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان هشدار داده و گفته بودیم دولت نمیتواند بودجه مابهالتفاوت آن را تامین کند که متاسفانه همین اتفاق هم افتاده به طوری که نه امکان انتقال ارز وجود دارد و نه دولت میتواند بدهیاش را بپردازد.
چیذری ادامه میدهد: در چنین شرایطی چکهای داروخانهها و مراکز درمانی برگشت میخورد و انبارها در حال خالی شدن هستند و شرکتهای تامینکننده تنها با ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرفیت خود کار میکنند.
وی در همین زمینه با خطرناک توصیف کردن وضعیت زنجیره تامین تجهیزات پزشکی میگوید: با وجود تمام تلاشهایی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای حفظ شرایط موجود کرده اما وضعیت زنجیره تامین دارو و تجهیزات پزشکی بسیار خطرناک شده، به طوری که پیرصالحی درباره ورود به شرایط هشدار در حوزه دارو، شیرخشک و تجهیزات پزشکی اخطار بسیار جدی داده است.
دلایل بحران در زنجیره تامین تجهیزات پزشکی
رئیس انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی کشور سپس به ریشههای بحران در زنجیره تامین تجهیزات پزشکی و دارو اشاره میکند و میافزاید: این موضوع ریشه در عوامل مختلفی دارد. نخست اینکه تصمیمگیران بودجه مابهالتفاوت طرح دارویار و تجهیزات را ۸۰ همت محاسبه کردند درحالیکه رقم واقعی این تفاوت بیش از ۲۰۰ همت است در نتیجه حتی اگر ۸۰ همت پیشبینی شده هم تحقق پیدا کند باز بودجه موردنظر، کفاف تامین تجهیزات و دارو را نمیدهد.
وی تحقق نیافتن بودجه را یکی دیگر از دلایل بروز این بحران عنوان میکند و ادامه میدهد: درآمد دولت به دلیل واقعی ندیدن بودجه، تحقق پیدا نکرده و این موضوع روی حوزه سلامت تاثیر گذاشته است.
چیذری با اشاره به سهم پایین حوزه سلامت از تولید ناخالص داخلی (جیدیپی) میگوید: این موضوع هم در بروز بحران در زنجیره تامین دارو و تجهیزات پزشکی تاثیرگذار بوده است.
وی با رد ادعای کسانی که اجرا نشدن نظام ارجاع و مصرف بیرویه دارو را در ایجاد بحران یاد شده مهم میدانند، تصریح میکند: سرانه دارو و تجهیزات پزشکی در کشورهای همسایه ما بین ۲۸۰ تا ۴۰۰ دلار است درحالیکه این رقم در کشور ما به ۷۰ و ۸۰ دلار نمیرسد؛ بنابراین با پایین بودن سرانه دارو و تجهیزات پزشکی در ایران چگونه میتوان چنین ادعاهایی را پذیرفت. اینها بهانههایی هستند که پشت واقعیت تحقق نیافتن بودجه و عدم تخصیص سهم مناسب برای حوزه سلامت از تولید ناخالص داخلی مطرح میشوند.
او با اشاره به سقوط کنترل نشده ارزش پول ملی میگوید: این بدترین کار ممکن از سوی مسوولان ما بوده است. هیچ کشوری را سراغ نداریم که ارزش پول ملی را به امان خدا رها کند و به دست بازار قاچاق بسپارد و به دنبالش جهشهای چند ده برابری در نرخ ارز اتفاق بیفتد و اینگونه همه بخشها از جمله حوزه درمان، تجهیزات پزشکی و دارو هم تحت تاثیر این معضل بزرگ قرار گرفته است.
رئیس انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی کشور در همین زمینه میافزاید: دلایل یاد شده به ویژه حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی موجب شده در واردات دستگاهها و فناوریهای پیشرفته پزشکی دچار عقبافتادگی حاد شویم. از سوی دیگر توان مالی شرکتهای ما در تجهیزات پزشکی مصرفی به یک هشتم کاهش پیدا کرده و همچنین قیمت تجهیزات پزشکی سرمایهای مثل دستگاه امآرآی ۲۰ تا ۲۵ برابر افزایش یافته و ما توان خرید چنین دستگاههایی را نداریم، ضمن اینکه شرایط نگهداری دستگاه سرمایهای هم بسیار سخت شده است.
چیذری ادامه میدهد: در صورت تداوم وضعیت موجود و با پایان یافتن موجودی انبار تجهیزات خریداری شده با ارز ترجیحی، بدهی ۳۰ هزار میلیارد تومانی دولت تا پایان سال میتواند به بیش از ۱۳۰ هزار میلیارد تومان افزایش یابد؛ موضوعی که نظام درمانی کشور را با چالشی بیسابقه و خطرناک مواجه خواهد کرد.
وی سپس به پیامدهای فاجعهبار بحران مذکور اشاره میکند و میگوید: با تداوم بحران در زنجیره تامین تجهیزات پزشکی، صف عملهای جراحی در بعضی از عملها به بیش از ۶ ماه و حتی ۹ ماه کشیده میشود. همچنین سلامت و حیات بیماران به خطر میافتد، به کادر درمان فشاری دوچندان وارد میشود و از سوی دیگر موجب گسترش نارضایتی عمومی از دولت در حوزه بهداشت و درمان خواهد شد.
برای خروج از بحران یادشده باید رویکردهای کلان اقتصادی به صورت بنیادین اصلاح و ارزش پول ملی به عنوان یکی از پیششرطهای اصلی، تثبیت شود، سهم واقعی از تولید ناخالص داخلی به حوزه سلامت تخصیص یابد و همچنین انتقال ارز برای واردات کالاهای اساسی و فناوریهای پزشکی تسهیل شود.
دولت قطعا کوتاهی کرده است
سلمان اسحاقی سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس نیز با بیان اینکه قطعا دولت در مورد تخصیص و تامین ارز برای دارو و تجهیزات پزشکی کوتاهی کرده است، میگوید: کمیسیون بهداشت و درمان در این زمینه وظیفه خود را انجام داده است؛ یعنی ما از محل ۱۱ میلیارد یورویی که برای کالاهای اساسی بوده، ۳.۵ میلیارد یورو را به کالاهایی مثل دارو و مواد اولیه آن، شیرخشک و تجهیزات پزشکی اختصاص دادهایم. حتی با ورود جدی به این موضوع در همان سه ماهه نخست سال جاری نیز بانک مرکزی ۸۰۰ میلیون یورو به بخش یاد شده اختصاص داده اما تامین این ارز که به عهده شرکت نیکو در وزارت نفت است انجام نشده است. در واقع این شرکت در انجام وظیفهاش کوتاهی کرده و به همین خاطر نیز وزیر نفت اقدام به تغییر مدیریت آن کرده است.
اسحاقی ادامه میدهد: الان منتظریم مدیریت جدید شرکت نیکو به تکلیف قانونیاش که تامین ۵۵۰ میلیون یورو برای تجهیزات پزشکی تا پایان آبان است عمل کند، در غیر این صورت قطعا کمیسیون بهداشت و درمان از ابزارهای نظارتی که در دست دارد استفاده خواهد کرد.
وی در پاسخ به اینکه اگر ۵۵۰ میلیون یورو از سوی شرکت یاد شده پرداخت شود آیا مطالبات صنعت تولید و تجهیزات پزشکی تسویه خواهد شد، میگوید: با این رقم تا حدودی مطالبات پرداخت خواهد شد اما اصرار ما این است دولت نگاهش را به تخصیص و تامین ارز در حوزه سلامت تغییر دهد چون تخصیص و تامین ارز در حوزه سلامت مثل تخصیص و تامین ارز در حوزه تامین تلفن همراه و خودرو نیست. اینها با هم تفاوت دارند و اگر تخصیص و تامین ارز درحوزه سلامت به موقع انجام نشود قطعا با جان بیماران بازی میشود و شاهد اتفاقات بسیار نامبارک و ناگواری خواهیم بود.
اسحاقی ضمن بیان اینکه ۳.۵ میلیارد یورویی که برای دارو، مواد اولیه دارو، شیرخشک و تجهیزات پزشکی اختصاص پیدا کرده باید به موقع پرداخت شود، عنوان میکند: با توجه به اینکه رئیسجمهوری نزدیک به دو دهه سابقه حضور در کمیسیون بهداشت و درمان را دارد و به خوبی با مسائل این حوزه آشناست و از سوی دیگر توجهی که مجلس به برنامه هفتم داشته است، انشاءالله اتفاقات خوبی را در این حوزه شاهد باشیم.
منبع : قدس آنلاین
